Methodisch werken is een middel om professioneel handelen te versterken en de kwaliteit van dienstverlening te borgen. Door systematisch en doelgericht te werken, wordt het mogelijk om zorgvuldig, transparant en effectief te handelen in complexe situaties. Het draagt bij aan het voeren van regie, het maken van onderbouwde keuzes en het voeden van een lerende praktijk. Methodisch handelen is meer dan werken met een methode: het is een basishouding die in al je werk terugkomt en een basis vormt die richting geeft aan keuzes, interventies en evaluaties.
Tegelijkertijd blijven er misverstanden over wat methodisch handelen is en blijft het lastig om het praktisch te maken.
Dus…. wat verstaan we eigenlijk onder methodisch handelen?
Het is wat ons betreft in ieder geval een ‘way of life’ voor zowel professional als leidinggevenden. Niet iets wat je soms ‘aan’, of soms ‘uit’ zet. En dus ook niet afhankelijk is van een methodiek. Het is een basis voor al het handelen binnen een organisatie. Methodisch handelen gaat daarbij over denken en doen.
Methodisch handelen = het handelen volgens een structurele, weldoordachte manier om daarbij op een zo effectief en efficiënt mogelijke manier het doel te bereiken dat je voor ogen heeft. Methodisch handelen is een proces, dat zowel doen als denken omvat.
En wat levert het op? Een kritische, bewuste en efficiënt werkende professional.
Methodisch handelen is daarmee een basis voor professioneel handelen en een krachtig hulpmiddel voor:
- Kwaliteitsborging en innovatie: een van de grootste bedreigingen voor kwaliteitsborging en innovatie is werkdruk. Methodisch werken wordt dan ook wel eens ‘de kunst van het vertragen genoemd’. Het helpt je om prioriteiten scherp te houden en slimme oplossingen te herkennen als ze je worden aangereikt.
- Maatwerk zonder willekeur: maatwerk is hèt uitgangspunt voor de begeleiding van cliënten, maar hoe doe je dat op een manier die niet als willekeur wordt ervaren? Dan is methodisch handelen de oplossing.
- Verlagen van werkdruk: methodisch werken lijkt veel tijd te vragen, maar in de praktijk gaat het niet zozeer om tijd, maar om rust. En als je vanuit die rust slimme(re) beslissingen neemt, levert je dat juist tijd (en minder werkdruk) op!
Methodisch werken omvat meer dan je in eerste instantie zou denken. Het namelijk om:
1) Doelgericht werken
Je hebt een concreet en specifiek doel voor ogen. Deze doelen stel je samen met de ander vast en je verbindt ogenschijnlijk tegenstrijdige doelen. Dit versterkt de betrokkenheid, vergroot het eigenaarschap en zorgt ervoor dat het doel betekenisvol is voor alle betrokkenen. Het uitgangspunt is dan ook: praat mét de ander, niet over de ander. Deze doelen zijn dan de richtlijn voor het handelen. Dit betekent dat je jouw beslissingen, gedrag, communicatie en keuzes voor trajecten afstemt op het realiseren van deze doelen. Jouw handelen is er dus op gericht om die doelen te realiseren. Activiteiten die daar niet aan bijdragen, laat je achterwege. Ook hou je zicht op korte en lange termijndoelen en hou je het verschil tussen middel en doel in de gaten.
2) Systematisch en procesmatig werken
Je werkt volgens een gestructureerde werkwijze. Je creëert daarbij zelfde voorwaarden voor een effectieve en efficiënte aanpak: elke stap in het proces gebruik je om de voorwaarden te creëren voor de volgende stap. Dit betekent niet dat je altijd op dezelfde manier werkt, maar datje in een logische volgorde werkt waar ruimte voor flexibiliteit is. De PDCA-cyclus kan hierbij helpen.
3) Bewust handelen
Methodisch handelen vraagt meer dan werken volgens een vaste aanpak: het vraagt om een voortdurend reflectieve houding. Je werkt geïnformeerd en beargumenteerd, zodat je ook aan andere kan toelichten welke overwegingen je hebt meegenomen in je beslissingen en in je handelen. Je monitort continu of datgene wat je doet, ook daadwerkelijk bijdraagt aan je doelen en stuurt bij waar nodig. Je hebt zowel de voordelen als de nadelen/risico’s van jouw handelen op het vizier, je stuurt actief op deze voordelen en managet de nadelen.
Bij methodisch werken is bijsturen geen teken van falen, maar juist een kracht. Het biedt de mogelijkheid om het proces effectief en efficiënt in te richten en aan te passen waar nodig. Deze manier van werken ondersteunt het maken van bewuste keuzes, bijvoorbeeld over de inzet van tijd, aandacht en middelen, in relatie tot de doelen van het individu en de organisatie.
De voordelen van methodisch handelen zijn dus helder. Maar soms makkelijker gezegd dan gedaan. Het vraagt namelijk abstract denk niveau, zelfreflecterend vermogen en lef. Belangrijke randvoorwaarden zijn helderedoelen, kaders en rollen. Op basis daarvan kan je concreet aan de slag.
Kijk dan eens hier:
· Methodisch handelen als leidraad voor groepsgewijs werken (ZINZIZ, 2018)
· Methodisch werken: waarom wel, waarom niet? (TNO, 2017)
· Kennisgestuurd methodisch handelen is sleutel voor effectiviteit en efficiency (Jungman & van Geuns, Sociaal Bestek 2017)
Neem dan contact op met info@zinziz.nl
